Przejdź do zawartości

Géza Anda

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Géza Anda
Ilustracja
Géza Anda (1966)
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1921
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

14 czerwca 1976
Zurych

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

pianista

Wydawnictwo

Deutsche Grammophon

Odznaczenia
Kawaler Orderu Sztuki i Literatury (Francja)

Géza Anda (ur. 19 listopada 1921 w Budapeszcie, zm. 14 czerwca 1976 w Zurychu) – szwajcarski pianista i pedagog pochodzenia węgierskiego. Zasłynął jako wybitny interpretator dzieł W.A. Mozarta, L. van Beethovena, J. Brahmsa i B. Bartóka[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Akademii Muzycznej im. F. Liszta w Budapeszcie m.in. u Ernsta von Dohnányiego. W 1942, gdy na Węgrzech ogłoszono mobilizację, wyemigrował do Szwajcarii. Obywatelstwo szwajcarskie otrzymał w 1955 roku[2].

Występował i nagrywał z największymi dyrygentami, jak Herbert von Karajan, Rafael Kubelík i Ferenc Fricsay. Miał szeroki repertuar. Dyskografia pianisty jest ogromna, zrealizowana głównie w wytwórni Deutsche Grammophon[3]. Anda wzbudził podziw interpretacją trzech koncertów fortepianowych B. Bartóka, które zostały utrwalone na płytach w 1959 i 1960[4]. Sławę przyniosło mu nagranie wszystkich koncertów fortepianowych W.A. Mozarta, które wykonał z orkiestrą Camerata Academica Salzburg, dyrygując od fortepianu. Było to pierwsze w historii fonografii nagranie kompletu koncertów fortepianowych Mozarta. Od 1952 do 1974 pianista występował corocznie na Festiwalu w Salzburgu.

Jako pedagog prowadził w latach 50. letnie kursy mistrzowskie w Salzburgu, w Mozarteum. W 1960 przejął w Lucernie kursy mistrzowskie po Edwinie Fischerze, które później przeniósł do Zurychu. W 1965 roku odznaczony został kawalerią francuskiego Orderu Sztuki i Literatury[2].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jego żoną była Hortense Anda-Bührle (1926–2014), szwajcarska przedsiębiorczyni i kolekcjonerka sztuki. Para pobrała się w 1964[5]. Ich jedyny syn, Gratian Anda-Bührle, urodził się w 1969. Jest potentatem biznesowym i spadkobiercą przemysłowym[6].

Géza Anda zmarł 14 czerwca 1976 na raka przełyku.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Co trzy lata odbywa się w Zurychu w Szwajcarii międzynarodowy konkurs jego imienia – Concours Géza Anda[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Mała encyklopedia muzyki, wyd. PWN, Warszawa 1970
  2. a b Who’s who in Switzerland. Geneve: Nagel Publishers, 1966-1967, s. 31.
  3. Géza Anda. discogs.com [dostęp 2019-05-19]
  4. Géza Anda. (ang.) bach-cantatas.com [dostęp 2019-05-19]
  5. Géza Anda and Hortense Bührlein on their wedding day in 1964 [online], gettyimages.no [dostęp 2024-08-13] (ang.).
  6. Gratian Anda - Bührle [online], handelszeitung.ch, 31 grudnia 1999 [zarchiwizowane z adresu 2024-08-13] (niem.).
  7. Concours Géza Anda. oficjalna strona [dostęp 2019-05-19]